Cha mẹ cần làm gì để rèn luyện trí tuệ cảm xúc cho con?
Nhiều cha mẹ sẽ thắc mắc và có chung câu hỏi rằng: Có nên rèn luyện trí tuệ cảm xúc (EQ) cho con không?
Chắc chắn câu trả lời là CÓ. Giáo dục từ nhỏ để con có trí tuệ cảm xúc cao hơn giúp sau này con thành công hơn.
Phát triển trí tuệ cảm xúc là một quá trình lâu dài. Và ở bất kỳ tuổi nào cũng có thể rèn luyện được trí tuệ cảm xúc. Tuy nhiên, mỗi giai đoạn thì có phương pháp rèn luyện khác nhau để tăng chỉ số EQ. Giúp con rèn luyện cảm xúc hay sự thông minh đều phải bắt đầu từ rất sớm và cần sự đồng hành của bố mẹ.
Cũng giống như sự phát triển tâm sinh lý của mỗi con người, có một số giai đoạn, trí tuệ cảm xúc sẽ phát triển mạnh hơn những giai đoạn khác, giai đoạn cực kỳ quan trọng đối với con sẽ đến khi con chào đời được khoảng 30 ngày.
Một giai đoạn quan trọng khác là khi con được 2 – 3 tuổi, sẽ có những cách rèn luyện trí tuệ cảm xúc khác nhau theo từng giai đoạn phát triển của con và nhiệm vụ của cha mẹ là nhận biết các giai đoạn đó cũng như hướng dẫn con thực hành đúng phương pháp.
Trí tuệ cảm xúc có vai trò như thế nào đối với sự phát triển của con trẻ:
Nhà Tâm lý học John Gottman đã viết trong cuốn sách “Nuôi dưỡng trí thông minh cảm xúc cho trẻ” rằng: Khi cha mẹ giúp con phát triển và kiểm soát được những cảm xúc như tức giận, thất vọng, lo âu…, đó là lúc cha mẹ phát triển trí tuệ cảm xúc cho con…
Chỉ số EQ cao sẽ giúp con phát triển tốt khả năng giao tiếp, diễn đạt, hòa đồng với bạn bè, giúp con thích ứng nhanh với cuộc sống. Điều này sẽ tạo cho con một nền tảng tốt về nhân cách cũng như những kỹ năng cần thiết trong cuộc sống để giúp con thành công vững chắc trong tương lai.
Vì thế, cha mẹ đừng quá chú tâm tới việc bồi dưỡng kiến thức hàn lâm cho con, mà quên đi rằng, con cũng cần được quan tâm và nuôi dưỡng những cảm xúc. Nhà tâm lý học Goleman cho rằng trí tuệ cảm xúc bao gồm 5 yếu tố chính: hiểu bản thân, kiểm soát bản thân, động lực cá nhân, lòng thấu cảm và kỹ năng xã hội.
Sau đây là 5 gợi ý cho cha mẹ rèn luyện trí tuệ cảm xúc cho con:
Giúp con hiểu về cảm xúc của mình
Con trẻ thường gặp khó khăn khi diễn tả những cảm xúc của mình, những gì con đang cảm thấy hoặc trải qua. Điều đó khiến cho con dễ bùng nổ và cáu giận ở nơi công cộng khi cảm thấy quá sức chịu đựng. Đôi khi nguyên nhân cũng là do con quá lo lắng và căng thẳng.
Mỗi khi con gặp những vấn đề này, là cha mẹ hãy kiên nhần và mềm mỏng. Hãy nói với con rằng cha mẹ thấu hiểu những gì con đang trải qua và hãy khuyến khích con gọi tên cảm xúc của mình. Điều quan trọng là cha mẹ cần tạo ra một môi trường để khiến con cảm thấy an toàn và có thể tin cậy. Hãy dạy con rằng con không thể chọn cảm xúc của mình, nhưng con có thể chọn cách đối phó với cảm xúc đó.
Đặt giới hạn cho hành vi, nhưng đừng đặt giới hạn cho cảm xúc
Bản chất tự nhiên của con trẻ là bốc đồng, và dễ mất kiểm soát, con có thể trở thành một người lớn bốc đồng. Vì vậy, khi cha mẹ nhận thấy con cư xử không đúng mực, cần can thiệp ngay trước khi con sử dụng bạo lực đối với chính mình hoặc với người khác.
Mỗi khi can thiệp hành vi của con, cha mẹ có thể áp dụng phương pháp đèn giao thông. Đầu tiên, cha mẹ bảo con dừng lại, giống như lúc đèn đỏ bật lên. Tiếp theo là đèn vàng, hãy đề nghị con nghĩ tới các giải pháp, hỏi con rằng con sẽ làm gì trong trường hợp này. Bước cuối cùng là đèn xanh, cha mẹ hướng dẫn con chọn phương án tốt nhất.
Bằng cách này cha mẹ đang dạy con giải quyết vấn đề. Một nghiên cứu năm 2010 được công bố trên Behaviour Research & Therapy cho thấy những đứa trẻ thiếu kỹ năng giải quyết vấn đề có thể có nguy cơ trầm cảm và tự tử cao hơn. Ngoài ra, các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng việc dạy các kỹ năng giải quyết vấn đề của trẻ có thể cải thiện sức khỏe tâm thần.
Hãy ghi nhận và khen ngợi những nỗ lực của con
Yếu tố thứ ba của việc rèn luyện trí tuệ cảm xúc là tạo động lực cho con. Việc cha mẹ công nhận những nỗ lực của con chứ không phải là khen ngợi kết quả rất quan trọng đối với việc nuôi dưỡng trí tuệ cảm xúc của con. Hãy cho con biết rằng chính sự kiên trì và chăm chỉ mà con dành để đạt được mục tiêu có ý nghĩa nhiều hơn thành tích của con.
Khuyến khích con trò chuyện và biết lắng nghe
Khi ở nhà, cha mẹ hãy thường xuyên trò chuyện cởi mở, gần gũi với các con để con học cách kết nối và trao đổi thông tin với người khác, đồng thời dần hình thành thái độ tôn trọng đối với họ. Bằng cách này cha mẹ đang giúp con nuôi dưỡng và phát triển trí tuệ cảm xúc.
Đặc biệt, cha mẹ cần tránh áp đặt suy nghĩ của mình khi nói chuyện cùng con, nên tôn trọng những suy nghĩ của con. Nếu cha mẹ có ý kiến trái chiều, hãy cùng con phân tích đúng sai. Khi con được tiếp xúc với nhiều quan điểm, chúng trở nên linh hoạt hơn trong suy nghĩ, và dễ chấp nhận và khoan dung hơn với người khác cũng như với bản thân.
Dạy con về lòng thấu cảm
Ngay từ nhỏ con đã có thể nhận biết về sự thấu cảm, dù chưa thực sự hiểu đó là gì. Ví dụ, con có thể khóc khi thấy bạn mình khóc, bởi vì dường như con cảm nhận được những gì các em bé khác đang trải qua. Nhưng khi lớn lên, con sẽ nhận ra rằng những gì khiến người khác đau đớn chưa chắc đã làm mình cảm thấy buồn.
Đó là lý do vì sao cha mẹ cần dạy cho con về lòng thấu cảm, dạy cho con cách thiết lập mối liên hệ bằng cử chỉ và lời nói với người khác sẽ giúp cho con trở thành một người tử tế, biết quan tâm và biết suy nghĩ về hành động của chính mình hơn. Cha mẹ có thể trò chuyện với con về những cuốn sách, những bộ phim hay. Hoặc khi con kể về chuyện của người khác, hãy cho con xem nếu con ở trong trường hợp đó, con sẽ cảm thấy thế nào, và con có thể làm gì để giúp bạn?
Mong rằng những chia sẻ trên đây sẽ hữu ích giúp cho cha mẹ rèn luyện trí tuệ cảm xúc cho con và tiếp tục hành trình nuôi dạy con thông minh và hạnh phúc.
ĐĂNG KÝ TEST VÀ TƯ VẤN TỪ CHUYÊN GIA
CÁC KHÓA HỌC KỸ NĂNG SỐNG
